Internet

Web kavramının ne olduğunu biliyor musunuz? Veya internetin? Size ikisini bana tanımlayın desem aynı şey olduğunu mu söylersiniz. Eğer öyle ise başlar başlamaz yanıldığınızı söyleyebilirim. Çünkü ikisi farklı şeyler olmakla birlikte internet çok daha büyük, daha eski ve çok daha kapsamlıdır.

Dünyayı bir hayal edin. Birbirine bağlı bir çok yollardan oluşuyor. Küçük caddeler mahalle yollarına, mahalle yolları şehrin ana yollarına, ana yollar şehirler arası yollara ve onlar da uluslararası yollara bağlıdır. Evinizden çıktığınız zaman, dünyanın herhangi bir noktasındaki başka bir eve aracınızla ulaşmanız mümkündür. Tabi okyanusları saymazsak. Peki dünyadaki tüm bu yolların merkez noktası şu yoldur diyebilir miyiz? Elbette ki hayır. Bu devasa ağ bir merkeze bağlı olmadan her yeri birbirine bağlar.

Interneti de benzer bir şekilde düşünebiliriz. Bilgisayarımızı evimiz olarak düşünürsek, verileri taşıyan kablolar da  yollara benzer. Her bir kablo sınırsız bir ağ içerisinde birbirine bağlıdır. Ve bu yollarda seyahat eden arabalar da verilerdir. Bu veriler bir yazı, bir görsel veya bir video olabilir.

Bu devasa veri ağı ilk olarak 1969 yılında Birleşik Devletlerdeki bilgisayarları birbirine bağlıyordu. Yani dünyanın geri kalanında yol altyapısı yoktu diyebiliriz 🙂 Bugünlerde ise milyarlarca cihaz bu ağ ile birbirine bağlanıyor. (Bilgisayarlar, telefonlar, televizyonlar ve hatta evinizdeki fırın, buzdolabı bile bağlı olabiliyor.

Alıcı – Sunucu (Client-Server)

Genellikle bu bağlantılar 2 cihaz arasında gerçekleşir.

Bunlardan bir tanesi bilgiye sahip olan taraf, yani sunucu (server),
Diğer bir tanesi ise bilgiyi talep eden taraf, yani alıcı (client).

Alıcı dediğimiz client, bu talebini bir program vasıtasıyla iletir. Bu program;

Bir tarayıcı uygulaması (Chrome gibi),
Bir mail uygulaması (Outlook gibi),
Bir mesajlaşma uygulaması (WhatsApp gibi),
Bir video uygulaması (Netflix gibi) olabilir.

Tüm bu programlar bize istediğimiz bilgiyi (Web sitesini, e-postayı, mesajı, videoyu) sunucudan ister ve bize gösterir. Bu isteme eylemi de aslında, alıcı programın sunucuya bir talep göndermesiyle gerçekleştiği için, alıcı program da bilgi gönderir diyebiliriz.

Client - Server
Client – Server

Sunucu dediğimiz bilgiye sahip olan, genellikle bilginin depolandığı taraf, her zaman internete bağlıdır. Çünkü bağlı olmaması durumunda alıcılar sunucudaki bilgilere her zaman erişemez.

Aslında internete bağlı her cihaz, aynı zamanda bir sunucu da olabilir bir alıcı da olabilir. Ancak standart bir internet kullanıcısının bağlandığı cihaz genellikle bilgiyi talep eden taraf olduğu için alıcıdır.

IP Adresi

Yol örneğimize dönelim. Nasıl ki her bir evin benzersiz bir adresi varsa, internete bağlı her cihaza da bir IP atanır. Bu atama internete bağlanıldığı sırada atanır ve internet ağı içerisinde bizi tanımlamak için kullanılır. IP adresi genellikle  91.198.174.192 gibi 4 numaralı bir kombinasyondan oluşur.

Alan Adı (Domain)

Biz alıcı bilgisayarları birbirinden ayıran benzersiz bir IP adresi olduğu gibi aynı şekilde sunucu bilgisayarların da bir IP adresi vardır ve biz bilgiyi kimden almak istiyorsak onun adresine giderek alırız. IP bilgisayarlar için doğru adrese ulaşmak için çok kullanışlıdır. Fakat insanların okuması ve akıllarında tutması için oldukça zordur. Düşünsenize bir sitesine girmek için o web sitesinin IP adresini bilmeniz gerektiğini? Oldukça karışık ve zor olurdu.

Bu sebeple 1985 yılında alan adları oluşturuldu. Alan adları 91.198.174.192 gibi bir adrese wikipedia.org gibi bir satır metin ile ulaşmamızı sağlar. Web sitesine gitmek için aslında ikisini de kullanabilirsiniz çünkü bu isim ile IP adresi eşleştirilmiştir.

Alan adları 3 parçadan oluşur ve sağdan sola doğru okunur,

Top-Level Domain ( veya TLD ) : Alan adının bu parçası özel tanımlanmış – generic ( .com , .net , .org gibi ) veya ülkelere göre özelleştirilmiştir ( .tr , .us , .fr ) gibi.
Domain adı : Bu özelleştirilmiş bir isimdir. facebook gibi, wikipedia gibi. Harfler ve sayılar içerebilir ancak boşluk veya noktalama işareti içeremezler.
Subdomain : Bu parça zorunlu değildir, opsiyoneldir. Bir çok web sitesi varsayılan subdomain olarak www kullanır. Ancak ihtiyaca göre farklı subdomainler üretmek mümkündür.

Alan adlarını internete bağlı bilgisayarların isimleri olarak düşünebiliriz.

Bir alan adına nasıl sahip olabilirim?

Aslında bir alan adına sahip olamazsınız. Onu yalnızca kullanmak istediğiniz TLD ye ( uzantıya ) sahip olan yerden kiralayabilirsiniz. Bazı şirketler bir çok TLD ile anlaşmalı olup bu kiralama işlemini yapmanıza aracılık eder. GoDaddy veya Türkiye’den www.isimtescil.net buna örnek verilebilir. Buralardan kullanılmayan bir alan adını 10 yıla kadar kiralamanız mümkündür.

Protokoller

Alıcı ve sunucuların birbirleriyle bağlantı kurması bir iletişim amaçlıdır. Veri iletişimi. Ve aynı insanlar gibi internete bağlı bilgisayarlar da farklı diller kullanır. Bunlara protokol diyoruz.

FTP – Dosya transferi – 1971
SMTP – E-posta gönderimi – 1971
IMAP – E-posta alımı – 1986
IRC – Sohbet – 1988
HTTP – Web sayfalarını gezinme – 1989

URL : Uniform Resource Locator

Alan adlarını ve protokolleri öğrendiğimize göre şimdi bir URL oluşturabiliriz.

Mesela bu okuduğunuz yazının URL’si: http://oktetik.com/web-dunyayi-saran-ag

http:// protokol kısmı
oktetik.com alan adı (domain) kısmı
/web-dunyayi-saran-ag yol

URL benzersizdir, aynı URL ile farklı yerlere gitmek mümkün değildir.

oktetik.com/web-dunyayi-saran-ag aradığımız şeyin internetteki yerini tanımlar
http:// bilgisayarın bu yerdeki bilgiyi nasıl okuyacağını tanımlar

Web : Internetin bir parçası (HTTP parçası)

Bilgisayarların e-posta, dosya, sohbet, mesaj gibi öğeleri birbirine aktarmak için protokol adını verdiğimiz farklı diller kullandığını öğrendik.

Bu protokollerden biri de HTTP. Bu protokol bilgisayarların birbirleri arasında Web sayfalarını paylaşabilmesi için kullanılır. Açılımı Hyper-Text Transfer Protocol ( Hiper-Metin Transfer Protokolü) şeklindedir.

Web, internetin web sayfalarının paylaşıldığı parçasıdır. Eğer kullandığınız URL http://  ile başlıyorsa, o zaman Web de gezindiğinizi söyleyebilirsiniz . (veya güvenli bağlantı https://)

Konuyu okumaya Web Sitesi: Nedir? Nasıldır? başlığı ile devam ediyor olucaz.

Sevgiler.

Kullanılan Kaynak: marksheet.io